Landelijke particuliere monumentenorganisaties
BOEi - Erfgoed in Ontwikkeling
BOEi is een non-profit organisatie die zich bezighoudt met herbestemmen van industrieel erfgoed. Zij doet dit vanuit verschillende invalshoeken: als ontwikkelaar, belegger of adviseur. Of een combinatie hiervan.
De mogelijkheid tot herbestemmen kan op alle soorten gebouwen van toepassing zijn. Van ijzergieterij tot steenfabriek en van kazernegebouw tot scheepswerf. Het maakt hierbij niet uit of deze gebouwen nu beschermd zijn door de overheid of dat het publiek en/of de eigenaar het monument de moeite van behouden waard vindt.
Bewoond Bewaard
De vereniging Bewoond Bewaard ondersteunt eigenaren-bewoners van Rijksmonumenten en bevordert contacten met organisaties en overheid om het behoud en beheer van bewoonde Rijksmonumenten te vergemakkelijken.
Cuypersgenootschap
Het Cuypersgenootschap zet zich sinds de oprichting in 1984 in voor het behoud van bouwkundig erfgoed uit de negentiende en twintigste eeuw, zonder enige verdere beperking. De leden van de vereniging hebben zeer verschillende achtergronden en gebruiken de opgedane kennis om zich in te zetten voor het behoud van bouwkundig erfgoed uit de periode 1850 – 1940, ook wel de ‘jongere bouwkunst’ genoemd. In toenemende mate zetten de leden zich ook in voor bouwkundig erfgoed uit de periode van de Wederopbouw, die periode die begint in 1945.
Erfgoedvereniging Bond Heemschut
Erfgoedvereniging Bond Heemschut zet zich sinds 1911 in voor het behoud van cultuurmonumenten. De vereniging komt in actie bij verwaarlozing of dreigende sloop van monumenten of als een historisch stadsgezicht aangetast dreigt te worden door disharmoniërende nieuwbouw. Cruciaal daarbij is het werk van de provinciale Heemschutcommissies en het landelijk bureau in Amsterdam. Zij beschermen de monumenten in hun regio. Meer informatie over de provinciale commissie Limburg vindt u bij Bond Heemschut of bij het Huis voor de Kunsten Limburg in Roermond.
Via het meldpunt ‘Bedreigde Monumenten’ kunt u uw zorg kenbaar maken over verloedering en dreigende aantasting of teloorgang van monumenten in en buiten dorpen en steden. Aldus stelt u de Bond Heemschut in staat op een professionele manier in overleg te treden of zonodig de strijd aan te gaan met beleidsmakers en eigenaren die onvoldoende oog hebben voor ons erfgoed.
Soms is het te laat en valt er zowel feitelijk als juridisch niet veel meer te redden. Vaak is er echter nog speelruimte die kan leiden tot het afgelasten of bijstellen van plannen voor objecten. Het is dan van het grootste belang dat Bond Heemschut zo snel mogelijk op de hoogte is, hoe eerder hoe beter! Uw toevallige waarneming tijdens een fiets- of wandeltocht op zomaar een zomerse namiddag kan dus de redding van een waardevol object betekenen. Het begrip 'object' kunt u ruim nemen. Het kan een enkel object zijn, een complex, een stadsgezicht, een monumentaal landschap, een archeologisch object, een wegkruis, een kapelletje enz.
U kunt uw melding kwijt op de website van Bond Heemschut of bij de Consulent Monumentenorganisaties van het Huis voor de Kunsten Limburg.
Federatie Grote Monumentengemeenten (FGM)
De Federatie Grote Monumentengemeenten (FGM) bestaat sinds 2002 en komt voort uit een informeel netwerk van gemeentelijke monumentenzorgers, dat zich vanaf 1989 heeft gevormd. Op dit moment zijn er 56 gemeenten bij de Federatie aangesloten, die gezamenlijk ruim 32.000 rijksmonumenten en 20.000 gemeentelijke monumenten beheren. De Federatie Grote Monumentengemeenten is een netwerkorganisatie die met anderen actief wil werken aan een professionele en eigentijdse instandhouding van cultuurhistorisch erfgoed, vanuit de dagelijkse praktijk van de gemeentelijke overheid.
Federatie Industrieel Erfgoed Nederland (FIEN)
De Federatie Industrieel Erfgoed Nederland (FIEN) ontstond in 1984 als platform van een twintigtal organisaties. Inmiddels is het aantal organisaties dat zich in de federatie heeft verenigd opgelopen tot boven de vijftig. Binnen dit heterogene, maar enthousiaste, gezelschap bevinden zich lokale en regionale organisaties die zich op een bepaalde stad of een bepaalde streek richten, maar ook categoriale, die zich richten op gemalen, watertorens, schepen, trams etc. Voor de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is FIEN hèt platform voor het vrijwilligersveld dat zich met Industrieel Erfgoed in de breedste zin bezighoudt.
Federatie Instandhouding Monumenten (FIM)
De Federatie Instandhouding Monumenten (FIM) is opgericht in 2009. Het doel van de federatie is:
De uitwisseling van alle zaken van beleid en uitvoering inzake de bescherming, instandhouding en/of het beheer van gebouwde, archeologische, groene, en mobiele monumenten;
Het bepalen van gezamenlijke visies over beleid inzake bescherming, instandhouding en/of beheer;
Het actief uitdragen van die visies op politiek en ambtelijk niveau.
Hendrick de Keyser
Vereniging 'Hendrick de Keyser' is een vereniging tot behoud van architectonisch of historisch waardevolle huizen in Nederland, opgericht in 1918 in Amsterdam. De Vereniging tracht dit doel te verwezenlijken door het kopen van monumenten, die na een eventuele restauratie of het uitvoeren van groot onderhoud, worden verhuurd. Gebouwen die door ‘Hendrick de Keyser’ onder de hoede worden genomen, moeten voldoen aan strenge eisen. Het moeten sprekende voorbeelden zijn van de architectuur of de wooncultuur van een bepaalde periode. De collectie, die gemiddeld met vijf tot tien gebouwen per jaar groeit, omvat 400 panden en complexen, waaronder huizen, boerderijen, buitenplaatsen, hofjes, villa's, vissershuisjes en raadhuizen, verspreid over 101 plaatsen in heel Nederland. Het aantal verhuurde eenheden is vele malen groter.
Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond (KNOB)
Op 7 januari 1899 werd de (Koninklijke) Nederlandse Oudheidkundige Bond opgericht als eerste landelijk functionerende organisatie, die zich op het behoud van het culturele erfgoed richtte. In de loop der jaren is de KNOB zich vooral op het zeer verbrede werkterrein van de monumentenzorg en aanverwante vakgebieden als archeologie, cultuur- en architectuurgeschiedenis, tuinarchitectuur, bouwhistorie en historische geografie gaan richten. De Bond stimuleert de wetenschappelijke bestudering van het culturele erfgoed en acht het zijn taak daartoe kennis te verzamelen en te verspreiden om de belangstelling en de zorg voor het erfgoed te vergroten.
Landelijke Federatie Het Behouden Huis
'De Landelijke Federatie Het Behouden Huis' is een overkoepelend overlegorgaan waarbij al 40 jaar actieve Stadsherstelorganisaties en andere organisaties op het gebied van monumentenbehoud zijn aangesloten. Deze organisaties zetten zich op landelijk, regionaal of lokaal niveau in voor de restauratie, herbestemming en het behoud van monumenten.
Nationaal Centrum Erfgoedopleidingen (NCE)
Het Nationaal Centrum Erfgoedopleidingen is opgericht om de toekomst van het restauratievakonderwijs veilig te stellen. Het initiatief voor de start van het NCE is afkomstig van een grote groep van brancheverenigingen, diverse scholen en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het NCE werkt dan ook nauw samen met deze partijen, om voor zo veel mogelijk restauratiedisciplines goede opleidingen en keuzedelen te ontwikkelen, die aansluiten bij de behoefte van de restauratiesector en dus op de arbeidsmarkt. Zij zorgen daarbij ook voor goede docenten, dat wil zeggen dat de docenten hun sporen hebben verdiend in de restauratiebranche. Ook wil het NCE geïnteresseerde jongeren en restauratie-/erfgoedprofessionals helpen een keuze te maken uit het ruime aanbod van opleidingen en cursussen.
Nationaal Restauratiefonds
Al vanaf de oprichting in 1985 maakt het Nationaal Restauratiefonds zich sterk voor het behoud van alle monumenten door te financieren, samenwerken en kennis te delen. Het restaureren, herbestemmen en verduurzamen van monumentale panden krijgt gelukkig veel aandacht in Nederland. Het Restauratiefonds heeft al meer dan 13.000 monumenteigenaren kunnen helpen bij het restaureren, verduurzamen en herbestemmen van hun monument.
Nationale Monumentenorganisatie (NMo)
De Nationale Monumentenorganisatie wil het hoofd bieden aan de uitdagingen waar de monumentenwereld voor staat: toenemende leegstand en exploitatietekorten, moeizame herbestemmingen en verslechterde financierbaarheid. Hiermee hebben niet alleen private instellingen maar ook Rijks- en lagere overheden te maken. Zo is de Rijksoverheid voornemens geleidelijk monumentaal vastgoed af te stoten, terwijl zij toch wil voorkomen dat het behoud van de monumenten in gevaar komt. De initiatiefnemers van de NMo zien geen ander antwoord op deze problemen dan een zo breed mogelijke samenwerking op landelijk niveau. In de NMo werken een aantal monumentenbeheerders samen. Dit aantal neemt nog steeds toe (voor het precieze aantal zie deze link). Deze organisaties hebben samen monumenten in bezit, verspreid over heel Nederland, variërend van monumentale kerken, woonhuizen, fabrieken tot boerderijen. In het visiedocument van de NMo d.d. juni 2012 kunt u meer gedetailleerd kennis nemen van de doelen van deze organisatie. Zij hebben ook een monumentenportaal voor iedereen die een monument wil beleven, kopen of huren.
Nederlandse Bruggen Stichting (NBS)
De in 1992 opgerichte Nederlandse Bruggen Stichting wil kennis bevorderen over Nederlandse bruggen en bruggenbouw, zowel uit het verleden als in het heden. Deze kennis moet worden geïnventariseerd, gedocumenteerd en overgedragen, zowel voor wetenschappelijke doeleinden als naar een breed publiek. De NBS is het nationale contactpunt en kenniscentrum voor de geschiedenis van bruggen en van de bruggenbouw. De NBS wil verder meewerken aan het zo mogelijk in stand houden van bijzondere bruggen, die uit oogpunt van cultuurhistorie, bouwtechniek, stedenbouw of landschap van waarde zijn, of het op andere wijze behouden van de herinnering aan deze bruggen, wanneer deze met sloop worden bedreigd.
Nederlandse Kastelenstichting (NKS)
De Nederlandse Kastelenstichting is gevestigd in Wijk bij Duurstede en zet zich in voor het behoud van de Nederlandse kastelen en hun omgeving. Elk kasteel en landhuis vertegenwoordigt een deel van ons cultureel erfgoed en daar moeten we voorzichtig mee omgaan. De NKS is uitgever van educatief materiaal, tijdschriften en monografiën over Nederlandse kastelen en landhuizen en beschikt voorts over een ruim voorziene bibliotheek, een grote knipselverzameling en veel beeldmateriaal. De NKS stelt zich tegen bedreigende ruimtelijke ontwikkelingen te weer door het geven van steun, het ondernemen van acties tezamen met andere organisaties en het nemen van juridische stappen.
Nederlandse Vereniging van Monumentenzorgers (NVMz)
De in 1980 opgerichte Nederlandse Vereniging van Monumentenzorgers is een vereniging voor iedereen die zich bezighoudt met de (professionele) monumentenzorg. Het doel van de Vereniging is het bevorderen van het onderlinge contact tussen de leden en daarmee de verbreding van de kennis van de monumentenzorg. Op deze wijze wil de Vereniging een bijdrage leveren aan de instandhouding van het cultuurhistorisch erfgoed dat zo belangrijk is voor de kwaliteit van de samenleving.
Nederlandse Watertoren Stichting (NWS)
De Nederlandse Watertoren Stichting wil de kennis over de Nederlandse watertorens bevorderen, onder andere door het bijhouden en toegankelijk maken van informatie in woord en beeld, het verzorgen van publicaties, tentoonstellingen en lezingen. Daarnaast werkt de NWS constructief mee aan initiatieven tot beheer, behoud en herbestemming van Nederlandse watertorens.
Stichting Agrarisch Erfgoed Nederland (AEN)
Stichting Agrarisch Erfgoed Nederland (AEN) is in 2010 opgericht om het agrarische erfgoed dat Nederland rijk is, te beschermen, te behouden en te blijven gebruiken. AEN is een overkoepelende stichting voor alle regionale organisaties die overal in Nederland en over heel Nederland zich inzetten voor behoud-door-ontwikkeling van agrarisch erfgoed.
Stichting Behoud Kerkelijke Monumenten
Nederland kent bijna 4200 historische kerkgebouwen – vele daarvan zijn nog in gebruik bij de lokale kerkelijke gemeente of parochie. Maar de gebouwen vormen een steeds zwaardere last voor de beheerders: hoge onderhouds- en verwarmingskosten, tegenover teruglopende kerkgang. Niet alle restauratielasten worden bovendien door de rijksoverheid gesubsidieerd – een deel van de kosten zal altijd door de kerkelijke instantie zelf gedragen moeten worden. Ter financiële ondersteuning is de Stichting Behoud Kerkelijke Monumenten opgericht: zij is er voor álle historische kerken in heel Nederland die nog een kerkelijke functie hebben. De stichting wil zich daarbij expliciet ook ontfermen over het historische interieur van deze kerken – want juist daarvoor is ook vanuit de rijksoverheid minder vaak subsidie te krijgen.
Stichting digitaal portaal voor Nederlandse Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL)
De Stichting digitaal portaal voor Nederlandse Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen(sKBL) is in februari 2014 opgericht en komt voort uit het succesvolle landelijke Themajaar voor de Historische Buitenplaatsen dat in 2012 plaatsvond. Met resterend geld van de stichting Themajaar Historische Buitenplaatsen 2012 is de start van de sKBL gerealiseerd. Er is bewust gekozen om de drie verschillende erfgoedgroepen (kastelen, buitenplaatsen en landgoederen / KBL) in één verband te presenteren. Immers, voor velen is het verschil tussen een buitenplaats/kasteel en een landgoed onbekend. De sKBL streeft ernaar om, in samenwerking met andere aan dit erfgoed gerelateerde initiatieven, meer mensen blijvend te interesseren en te enthousiasmeren voor KBL’s en draagt de sKBL mede bij aan hun instandhouding en behoud.
Stichting Historische Behangsels en Wanddecoraties (SHBW)
De Stichting Historische Behangsels en Wanddecoraties in Nederland is in 1992 opgericht en streeft er naar het verspreiden van de kennis en het behoud van historisch waardevolle behangsels te bevorderen. Zij bewerkstelligt dit door bundeling van kennis en het geven van informatie.
Stichting Menno van Coehoorn
De Stichting Menno van Coehoorn is een landelijke vrijwilligersorganisatie die sinds 1932 ijvert voor het behoud van historische verdedigingswerken zoals stadspoorten en wallen, vestingen, forten, kazematten, stellingen en linies. Vaak hebben deze oude militaire werken nog een (cultuur)historische, architectonische, stedenbouwkundige of landschappelijke betekenis. Ook in het buitenland zijn oude verdedigingswerken van Nederlandse herkomst te vinden. De stichting streeft eveneens naar bescherming van dit culturele erfgoed.
Stichting Militair Erfgoed
Het doel van de Stichting Militair Erfgoed is het coördineren en organiseren van activiteiten en het adviseren aan mensen die belangstelling hebben voor (het behoud en hergebruik van) militaire verdedigingswerken. De stichting is opgericht in 1998 en wil de belangstelling voor militair erfgoed in binnen- en buitenland vergroten middels excursies, bunkerdagen en publicaties. Daarnaast zet de stichting zich in voor het behoud, beheer en herstel van militair erfgoed in Nederland waarbij zij zich met name richt op objecten uit de 19e en 20e eeuw. Bij het begrip militair erfgoed dient niet alleen te worden gedacht aan forten, verdedigingswerken en beveiligde onderkomens, maar ook aan kazernes, vliegvelden, inundatievoorzieningen en het cultuurlandschap dat ten behoeve van dit erfgoed is ingericht. Waar nodig neemt de stichting zelf objecten in beheer om zo behoud te waarborgen.
Stichting Mobiele Collectie Nederland (MCN)
De stichting Mobiele Collectie Nederland (MCN) wil onderzoeken op welke wijze een Nationaal Register Mobiel Erfgoed een rol kan spelen als beleidsinstrument ten behoeve van behoud en presentatie van het mobiel erfgoed.
Stichting het Nederlandse Interieur (SHNI)
De Stichting het Nederlandse Interieur is opgericht in 2001 en stimuleert de integrale, multi-disciplinaire studie van het interieur door kennis te bundelen en invalshoeken samen te brengen. De SHNI wil bij een breed publiek belangstelling wekken voor nog bestaande oorspronkelijke interieurs en interieurelementen. Deze vormen namelijk een zeer kwetsbaar deel van het Nederlandse erfgoed. De SHNI biedt professionals een podium voor kennisuitwisseling om bij te dragen aan de verbreding van de bestaande expertise op het gebied van het interieur. De SHNI houdt zowel professionals als geïnteresseerden op de hoogte van actuele kwesties, publicaties en onderzoek.
Stichting Open Monumentendag
Het bureau van de landelijke Stichting Open Monumentendag zetelt bij Erfgoedvereniging Heemschut in het Korenmetershuis te Amsterdam. Zowel in het bestuur als in het Comité van Aanbeveling zijn de volgende sectoren vertegenwoordigd: monumenten, archeologie, lokaal bestuur en toerisme & recreatie. De Stichting Open Monumentendag organiseert de Open Monumentendag en ondersteunt de plaatselijke comités door middel van informatiebijeenkomsten. De Stichting wil ook op andere momenten in het jaar de belangstelling voor en de toegankelijkheid van monumenten vergroten. Voorlichting daarover gaat vooral via de website, die steeds aangevuld wordt, zodat er een uitgebreid overzicht komt waar en wanneer publiek in Nederland monumenten kan bezoeken.
Task Force Toekomst Kerkgebouwen
Een burgerinitiatief dat zich inzet om een toekomst voor kerkgebouwen in Nederland mogelijk te maken. De standpunten van dit iniatief zijn vastgelegd in de Verklaring van Woudrichem. De Task Force richt zich met name op de christelijke kerkgebouwen, vanwege de bedreigde situatie van veel van deze gebouwen, maar onderkent het belang van de religieuze gebouwen van alle in Nederland aanwezige godsdiensten.
Praktijknetwerk Duurzame Monumentenzorg (DUMO)
Het Praktijknetwerk Duurzame Monumentenzorg is, als bundeling van de diverse marktpartijen, een belangrijke gesprekspartner op het gebied van duurzame monumentenzorg. Het Praktijknetwerk onderhoudt niet alleen contacten met het bedrijfsleven. Er zijn nauwe relaties met het Rijk en de provinciale en gemeentelijke overheden (zoals het ‘Lerend Netwerk Duurzame Monumentenzorg voor overheden’), publieke organisaties, een groot aantal onderwijs- en kennisinstituten, eigenaren en andere relevante netwerken, waaronder de Dutch Green Building Council. Door dit brede netwerk is het mogelijk een zinvolle bijdrage te leveren aan onderzoek en kennisoverdracht over duurzame monumentenzorg.
De Terebinth
De vereniging De Terebinth, de landelijke Vereniging voor Funeraire Cultuur, heeft als doelstelling het bevorderen van het behoud van, aandacht voor en instandhouding van de funeraire cultuur – begraafplaatsen en grafmonumenten – in Nederland. De Terebinth streeft naar een breed toegankelijke funeraire structuur, waarbinnen burgers gemakkelijk hun weg weten te vinden en waar informatie in alle openheid voor iedereen voorhanden is. Ook streeft de vereniging naar een goede en respectvolle zorg voor onze doden en hun nabestaanden
Veilig Erfgoed
Halverwege 2010 is het Kenniscentrum Veiligheid Cultureel Erfgoed ondergebracht bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Daarvoor hoorde het bij de Koninklijke Bibliotheek. Het kenniscentrum beheert de Database Incidenten Cultureel Erfgoed die in 2006 in opdracht van het ministerie van OCW is opgericht.
Erfgoedinstellingen als archieven, bibliotheken en musea kunnen incidenten, zoals diefstal of brand, in de centrale, beveiligde database invoeren. Zo ook de Rijksdienst.
Veilig Erfgoed stimuleert de veiligheidszorg voor erfgoed. Daarvoor biedt men informatie over risicobeheer en preventieve maatregelen
Vereniging van Beheerders van Monumentale Kerkgebouwen in Nederland (VBMK)
De Vereniging van Beheerders van Monumentale Kerkgebouwen, opgericht in 1981, is de landelijke vereniging en belangenbehartiger voor eigenaren en beheerders van monumentale kerkgebouwen. De vereniging zet zich in voor een goed beheer en gebruik van monumentale kerkgebouwen in Nederland en om de samenleving zoveel mogelijk bekend te maken met de multifunctionele gebruiksmogelijkheden van deze gebouwen. De VBMK vervult een rol als informatiebron en bevorderaar van professionaliteit bij de exploitatie van monumentale kerkgebouwen.
Vereniging De Hollandsche Molen
Vereniging De Hollandsche Molen zet zich al sinds 1923 in voor het voortbestaan, malende en draaiende houden van de wind- en watermolens van Nederland. De Hollandsche Molen wil dit doel bereiken door molenbezitters bij te staan met technische adviezen voor effectief onderhoud en technisch en historisch verantwoorde restauratie; te waken over een goede inrichting van de molenomgeving, de zogenaamde molenbiotoop; de molen en het molenbehoud voortdurend onder de aandacht van de samenleving te brengen; te bemiddelen bij overheid en particuliere organisaties voor het verkrijgen van financiële steun voor restauratie en onderhoud; het molenaarschap te stimuleren; publicaties te bevorderen en de documentatie over molens te waarborgen.
Vereniging Nederlandse Vestingsteden
Veertien Nederlandse vestingsteden zijn lid van de Vereniging Nederlandse Vestingsteden in Brielle. Op de website vindt u de contactgegevens van de vereniging, informatie over de vestingsteden, arrangementen en evenementen, nieuws en een webwinkel.
Vereniging Particuliere Historische Buitenplaatsen
De Vereniging Particuliere Historische Buitenplaatsen bundelt de krachten en kennis van eigenaren van particuliere historische buitenplaatsen in Nederland, zodat deze zich samen sterk kunnen maken voor het behoud en beheer van dit unieke nationaal, culturele historische erfgoed. De Vereniging Particuliere Historische Buitenplaatsen (VPHB) is een jonge vereniging die zich inzet voor de duurzame instandhouding van de particuliere historische buitenplaats als cultureel erfgoed. Er zijn veel onderwerpen, op landgoederengebied, die van gezamenlijk belang zijn. De VPHB richt zich op het belang van de cultuurhistorie en de monumenten van de buitenplaats.
Vereniging Restauratie Steenhouwers
De Vereniging Restauratie Steenhouwers (VRS) is de branche-vereniging van erkende steenhouwersbedrijven, die zich geheel of gedeeltelijk toeleggen op het specifieke vakgebied van monumenten-restauraties.
Vereniging Timmerwerk Restauratie
De leden van de Vereniging Timmerwerk Restauratie zijn gespecialiseerd in timmerwerk voor monumenten. VTR leden leveren hout en houtproducten als kozijnen, deuren en ramen, interieurs, trappen en constructies van gegarandeerde kwaliteit. Hun werkwijze is gecertificeerd door de stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg.
Volkscultuur
In Nederland zijn drie landelijke instellingen actief op het gebied van volkscultuur: het Meertens Instituut, het Nederlands Openlucht Museum en het Nederlands Centrum voor Volkscultuur. Het Meertens Instituut is het wetenschappelijk instituut waar ook de bibliotheek gevestigd is. Het Nederlands Openluchtmuseum is het museum van het dagelijks leven. Het Nederlands Centrum voor Volkscultuur ondersteunt het veld en geeft voorlichting aan het grote publiek.
Laatst bewerkt op 09-09-2021