Omgevingsplan
Het omgevingsplan is het kerninstrument voor het behoud van cultureel erfgoed. Daarbij staat de instructieregel rekening houden met behoud cultureel erfgoed centraal. Deze instructieregel borduurt voort op de bestaande rekening houden met-artikelen in het Besluit ruimtelijke ordening en de Monumentenwet 1988. De instructieregel beoogt de uitvoering van internationale verplichtingen uit de verdragen van Valletta (archeologie) en Granada (gebouwd erfgoed) op decentraal niveau te stroomlijnen. Dit betekent onder de Omgevingswet: inhoudelijke sturing op de belangenafweging (dus meer dan 'betrekken bij').
Instructieregel rekening houden met behoud cultureel erfgoed
Bkl art. 5.72 lid 1: In een omgevingsplan wordt rekening gehouden met het behoud van cultureel erfgoed, met inbegrip van bekende of aantoonbaar te verwachten archeologische monumenten.
Een gemeente maakt een inventarisatie en analyse van binnen grondgebied aanwezige cultureel erfgoed. Want: weet je niet wat je hebt, dan kun je er geen rekening mee houden. De conclusies worden vertaald naar het omgevingsplan. Burgers en belangengroepen net als nu vroegtijdig betrekken (verplichting verdrag van Granada). voorkomt vertraging bij lagere planvorming of uitvoering.
Lid 2: regels stellen ter bescherming van daarvoor in aanmerking komend cultureel erfgoed rekening houdend met de volgende beginselen (uit Verdrag van Granada (eerste vier onderdelen) en Valletta (vijfde onderdeel)),
1.°Voorkoming ontsiering, beschadiging of sloop van via omgevingsplan beschermde (archeologische) monumenten
2.°Voorkomen verplaatsing van via omgevingsplan beschermde monumenten of delen daarvan, tenzij dringend vereist voor het behoud
3.°Bevordering gebruik monumenten, zo nodig door wijziging daarvan, rekening houdend met monumentale waarden
4.°Voorkoming van aantasting van:
- de omgeving (voor)beschermde (rijks)monumenten i.v.m. het aanzicht en de waardering van die monumenten
- het karakter beschermde stads- en dorpsgezichten of beschermde cultuurlandschappen door sloop van gebouwen, de bouw van nieuwe gebouwen of andere belangrijke veranderingen.
Bijvoorbeeld via welstandsregels, toekennen van functies aan locaties, algemene regels, etc.
5.°Archeologische monumenten conserveren en in standhouden, bij voorkeur in situ
In het omgevingsplan kunnen door gemeenten ook regels worden gesteld over eisen aan archeologisch (voor-)onderzoek en gevallen worden aangewezen waarin kan worden afgezien van onderzoek. Daarnaast houdt de instructieregel 'rekening houden met' ook in: Gemeenten moeten in het omgevingsplan bepalen dat regels over archeologisch onderzoek niet van toepassing zijn op activiteiten met een oppervlakte van minder dan 100 m2, maar kunnen ook gemotiveerd een andere oppervlakte vaststellen.
Archeologische rijksmonumenten
De bevoegdheid voor de vergunningverlening gaat naar de gemeente. De minister van OCW krijgt advies- en instemmingsrecht en bepaalt de inhoud van het besluit. De beoordelingsregels hiervoor zijn gelijk aan beginselen voor het omgevingsplan. Bij de beslissing op de aanvraag houdt het bevoegd gezag rekening met deze beginselen:
- archeologische monumenten dienen geconserveerd en in stand gehouden te worden, bij voorkeur in situ
- voorkomen van ontsiering, beschadiging, sloop (archeologische) monumenten
Vergunningvoorschriften
- Technische maatregelen ten behoeve van in situ behoud
- Opgravingen
- PvE
- Begeleiding
Rekening houden met cultureel erfgoed
Omgevingsplan en cultureel erfgoed: wat kan er zoal? Maatwerk per locatie: beperkingen afstemming op de waarde van de omgeving. Activiteiten die cultureel erfgoed kunnen aantasten verbieden, reguleren via omgevingsvergunning en voorschriften, of algemene regels:
- Aanwijzen en beschermen gemeentelijke (archeologische) monumenten provinciale monumenten (via instructie GS) d.m.v.:
-vergunningplicht + vergunningvrij (maatwerk)
-verbod op beschadiging en vernieling - Aanwijzen en beschermen (gemeentelijke) stads- en dorpsgezichten via:
- toedeling functies aan locaties
- sloopvergunningplicht - Beschermen cultuurlandschap via:
-toekennen functies aan locaties
-vergunningplichten
-algemene regels - Beschermen archeologische monumenten via:
-toekennen van functies aan locaties
-vergunningvoorschriften
Afwijkactiviteit wordt omgevingsplanactiviteit
Een andere opzet dan nu in de Omgevingswet: het omgevingsplan kan zelf 'expliciet' bepalen dat vergunning nodig is. Als de activiteit voldoet aan 'binnenplanse' beoordelingsregels wordt de vergunning verleend. De activiteit voldoet niet aan binnenplanse beoordelingsregels: in het belang van 'een evenwichtige toedeling van functies aan locaties' kan vergunning in afwijking van het omgevingsplan worden verleend.
Bouwen = omgevingsplanactiviteit
- Rijksniveau: het Bbl bevat de regels voor technische bouwkwaliteit en geeft aan voor welke bouwactiviteiten vergunning nodig is.
- Gemeentelijk niveau; het omgevingsplan bevat de locatiegebonden regels voor het bouwen en instandhouden van bouwwerken en bepaalt ook of daarvoor een vergunning nodig is.
Laatst bewerkt op 12-10-2016
